معرفی رزین های فنولیک

رزین های فنولیک یا رزین های فنول فرمالدهید پلیمرهای مصنوعی هستند که به وسیله واکنش فنول یا مشتقات آنها با فرمالدهید در حضور کاتالیزور به دست می آیند و بر اساس نوع کاتالیزور به دو دسته رزول و نووالاک طبقه بندی می شوند.

از این رزین ها در تولید کامپوزیت‌ ها، صنایع الکترونیک و همچنین به عنوان سپرهای حرارتی استفاده می‌شود. رزین های فنولیک که بر پایه کاتالیزور قلیایی هستند، اصطلاحاً رزول نامیده می شوند و بیشتر در تولید مواد ساینده، ساخت فراورده های دیرگداز، به عنوان ماده نسوز در تولید آجرهای کربن- منیزیت، به عنوان چسب در تولید انواع قطعات چوبی و عایق های الکتریکی، انواع چسب های صنعتی غیرهواخشک و تولید لاک انواع قوطی استفاده می شوند. فنولیک هایی که بر پایه کاتالیزور اسیدی هستند، نووالاک نامیده می شوند و در تولید مواد مقاوم در برابر سایش (سنگ برش و ساب)، لنت ترمز، چسب کفشک، انواع نمد های صنعتی، صنعت ریخته گری و تولید ماسه های رزین دار استفاده می شوند.

 رزول ها از نظر ذاتی گرماسخت هستند و در اثر اعمال حرارت، شبکه ای و پخت می شوند. اما رزین های نووالاک به تنهایی گرمانرم می باشند و با افزودن عامل پخت و اعمال حرارت شبکه ای می شوند.

رزین های فنولیک بدون فیلرها شکننده هستند و کاربرد فیلرها و سایر افزودنی ها به منظور ایجاد خواص مطلوب در آنها عادی است.

پلیمریزاسیون فنول- فرمالدهید به رزین نووالاک با حضور یک کاتالیست اسیدی انجام می شود. اگزالیک اسید، هیدروکلریک اسید و سولفوریک اسید کاتالیست های مرسوم در این واکنش هستند. رزین نوالاک نرم است و می تواند قالب بندی شود. هگزا متیلن تترا آمین (HMTA) به عنوان هاردنر این پلیمر مورد استفاده قرار می گیرد.

رزول ها در حضور یک کاتالیست قلیایی مانند آمونیاک، کربنات سدیم یا هیدروکسید سدیم تولید می شوند. واکنش پخت محصول توسط گرما دادن در یک قالب با دمای بالاتر از نقطه ژل قابل انجام است. رزین های رزول دارای گروه های فعال متیلول و هیدروکسیل هستند. در دمای بالاتر، رزول ها بدون افزودن عامل پخت، مولکولهای بزرگتر و با شبکه‌ های متیلنی تشکیل می دهند. در این حالت واکنش فنل- آلدهید یک نوع واکنش تراکمی است چون آب به عنوان محصول جانبی خارج می شود.

رزين های فنوليك معمولا كدر هستند و رنگ آنها از كهربايی (amber) كم رنگ و قهوه ای تيره تا سياه تغيير می كند. رنگ تيره رزين های فنوليك كاربرد آنها را محدود می كند. این نوع رزین ها در اشكال پولك، فيلم مايع و پودر موجودند.

رزين هاي فنوليك ها جزء رزين های با كاربرد عمومی محسوب می شوند ولي مي توان آنها را برای سازه های مهندسی آميزه سازی نمود. فنوليك ها دومين رتبه را در رزين های گرماسخت پر مصرف دارا هستند.

رزین های فنولیک در صنعت عایق حرارتی و ضد آتش کاربرد دارند. این رزین علی رغم استحکام پایین نسبت به رزین اپوکسی دارای مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت است.

تولید لنت ترمز، دیسک های کلاج، چسب، انواع نمد های صنعتی، مواد ساینده، لاک انواع قوطی، توپ های بیلیارد، پشم شیشه و صفحات آزمایشگاهی از دیگر کاربرد های رزین های فنولیک می باشد.

كاربرد هاي مرسوم از اين مواد عبارتند از سازه هاي عايق براي ولتاژ بالا، چرخ دنده ها ،water lubricator bearing و مغزي ميز دكوري.

از دیگر کاربرد های رزین های فنولیک، ساخت فوم است. البته فوم فنولیک در مقایسه با فوم پلی پورتان و پلی استایرن گرانتر است ولی به دلیل خود خاموش کن بودن و سمیت پایین گازهای حاصل از سوختن، خواص برتری دارد.